Эмнэлгийн хог хаягдал нь эмнэлэг, лаборатори, эрүүл мэндийн үйлчилгээ үзүүлдэг байгууллагуудаас гардаг хог хаягдал бөгөөд хүний эрүүл мэнд, байгаль орчинд аюул учруулж болзошгүй.
1. Эмнэлгийн хог хаягдлын ангилал
1.1. Ерөнхий хог хаягдал
- Энгийн хог (цаас, хуванцар, хүнсний хаягдал)
- Халдваргүй бохирдол багатай хаягдал
1.2. Халдвартай хог хаягдал
- Вирус, бактеритай халдварлагдсан хаягдал (цаас, маск, бохирдсон хувцас)
- Халдварт өвчтөнүүдийн хэрэглэсэн материал (тухайлбал, цус, биеийн шингэн шингэсэн бинт, боолт)
- Лабораторийн сорьцын үлдэгдэл
1.3. Гэмтэж болох хурц иртэй хаягдал
- Хэрэглэсэн тариур, зүү, мэс заслын хутга
- Шилэн лонх, хуруу шил, хугарсан лабораторийн багаж
1.4. Эмийн болон химийн хортой хаягдал
- Хугацаа нь дууссан эм, вакцин
- Химийн бодисууд (ариутгалын уусмал, лабораторийн урвалжууд)
1.5. Радио идэвхт хаягдал
- Цацраг идэвхт бодис ашигласан тоног төхөөрөмж, эмчилгээний материал
- Онкологийн эмчилгээний хаягдал
2. Эмнэлгийн хог хаягдлын эрсдэлүүд
✅ Халдвар тараах эрсдэл – Вирус, бактери, мөөгөнцөр халдварлах аюултай
✅ Химийн хорт бодисын нөлөө – Хорт хавдар үүсгэгч, мэдрэлийн системд хор нөлөөтэй бодисууд агуулж болно
✅ Цацраг идэвхт хордолт – Зарим эмчилгээ, оношилгооны хаягдал цацраг идэвхт бодис агуулж болзошгүй
✅ Орчны бохирдол – Ус, хөрс, агаарыг бохирдуулж байгаль орчинд хор хөнөөл учруулна
3. Эмнэлгийн хог хаягдлыг хэрхэн зөв зохицуулах вэ?
3.1. Хог хаягдлын зөв ангилал
Эмнэлгийн хог хаягдлыг өнгөний кодтой уут, саванд ангилан хаях ёстой:
- 🔴 Улаан – Халдвартай хаягдал
- 🔵 Цэнхэр – Эмийн хаягдал
- ⚫ Хар – Химийн болон хортой бодисын хаягдал
- 🟡 Шар – Хурц иртэй багаж хэрэгсэл
3.2. Устгах арга
- Шатаах – Өндөр температурт (800–1200°C) шатааж халдваргүйжүүлнэ
- Автоклавдах – Өндөр даралт, өндөр температур ашиглан ариутгана
- Химийн аргаар ариутгах – Халдваргүйжүүлэх бодис ашиглан саармагжуулна
- Булшлах – Гүнзгий, тусгай хамгаалалттай газарт булж устгана
3.3. Дахин боловсруулах боломж
- Зарим хуванцар, шилэн савыг дахин боловсруулж ашиглах
- Металл багаж, төхөөрөмжийг халдваргүйжүүлж дахин хэрэглэх
4. Монгол Улс дахь эмнэлгийн хог хаягдлын зохицуулалт
Монгол Улсад эмнэлгийн хог хаягдлыг "Эрүүл мэндийн байгууллагын хог хаягдлын менежментийн журам", "Хог хаягдлын тухай хууль" зэргээр зохицуулдаг. Хог хаягдлыг тусгай зөвшөөрөлтэй компаниуд цуглуулж, халдваргүйжүүлэн устгах ёстой.
Эмнэлгийн хог хаягдал нь хүний эрүүл мэнд, байгаль орчинд маш их хор хөнөөлтэй учраас зөв ялгаж ангилах, зөв устгах нь чухал. Эмнэлэг, эрүүл мэндийн байгууллагууд хог хаягдлын удирдлагад онцгой анхаарах шаардлагатай.
