Дахин боловсруулдаггүй хог хаягдал нь анхдагч ашиглах боломжгүй буюу дахин боловсруулж шинэ бүтээгдэхүүн хийх боломжгүй хаягдал материалуудыг хэлнэ. Эдгээр хог хаягдал нь байгальд удаан хугацаагаар задрах бөгөөд хүрээлэн буй орчинд аюул учруулах эрсдэлтэй байдаг.
1. Дахин боловсруулж болохгүй хог хаягдлын төрлүүд
1.1. Бохирдсон цаас болон картон
- Хуучин салфетка, бохир цаас
- Нойтон картон хайрцаг (мөнгөөр бохирдсон)
📌 Тайлбар: Цаасны дахин боловсруулалт нь маш сайн үр дүнтэй, гэхдээ бохирдсон, химийн бодисоор норсон цаас дахин боловсруулж болохгүй. Эдгээр нь химийн бодис агуулж байвал дахин боловсруулах процесс нь эрсдэлтэй бөгөөд бүтээгдэхүүнд хортой нөлөө үзүүлж болзошгүй.
1.2. Хуванцар хаягдал (Бохирдсон хуванцар)
- Хуванцар уут, уутнууд (бохирдсон хүнс, тос, химийн бодисоор)
- Халуун сав, баглаа боодлын хуванцар (Хүмүүсийн хэрэглээнээс шалтгаалан бохирдсон)
📌 Тайлбар: Хуванцар материал дахин боловсруулалт хийхэд ихээхэн үр дүнтэй ч бохирдсон хуванцар нь дахин боловсруулах процессоор устгагдахгүй. Хэрэв хуванцар бохирдсон бол илүү олон химийн бодис ялгарах эрсдэлтэй.
1.3. Химийн бодис агуулсан хаягдал
- Өнгө, лак, будагны сав
- Цэвэрлэгээний бодисын сав
- Тос, шингэний сав, дунд хавхлагтай контейнерууд
📌 Тайлбар: Химийн бодис агуулсан хаягдлыг дахин боловсруулах нь хамгийн аюултай байдаг. Эдгээр хаягдал нь илэрхий хортой бодисууд агуулж байж болзошгүй бөгөөд дахин боловсруулах явцад хортой хий ялгарч, хүрээлэн буй орчныг бохирдуулж болох юм.
1.4. Электрон хог хаягдал (E-Waste)
- Хуучин цахилгаан хэрэгслүүд (тоглоом, утас, компьютер, телевизор гэх мэт)
- Хэрэглэсэн батарей, аккумуляторууд
📌 Тайлбар: Электрон хог хаягдал нь бага зэргийн дахин боловсруулж болох хэдий ч ихэнх нь маш олон үнэт металл, хортой химийн бодис агуулсан байдаг. Эдгээр хаягдлыг тусгай горимоор боловсруулах шаардлагатай бөгөөд амьтанд хортой нөлөө үзүүлэх өндөр эрсдэлтэй.
1.5. Хатуу (Бусад) хог хаягдал
- Том хэмжээний хогийн цуглуулга (хэвлэхэд тохиромжгүй зүйлс, хувцас, хөнгөн үйлдвэрүүдийн хаягдал)
- Халуун усны сав (судалгаа хийсний дараа дахин боловсруулж чадахгүй)
📌 Тайлбар: Энэ төрлийн хаягдал нь дотороо олон төрлийн хаягдал агуулж байдаг бөгөөд тусгай савлагаанд оруулан устгах шаардлагатай байдаг. Бүх зүйлсийг дахин боловсруулж чадахгүй тул байгаль орчинд удаан хугацаагаар хадгалагдаж, хогийн цэгт байрлах эрсдэлтэй.
2. Дахин боловсруулж болохгүй хог хаягдлын байгаль орчинд үзүүлэх нөлөө
❌ Удаан хугацаагаар задралд ордог – Дахин боловсруулж болохгүй материалууд нь байгальд удаан хугацаагаар задран, хөрс, ус, агаар бохирдуулах эрсдэлтэй.
❌ Токсик хаягдлын үүсгэл – Химийн болон электрон хог хаягдлын токсик бодисууд хөрс, усны эх үүсвэрүүдийг бохирдуулж, ургамал, амьтдад хортой нөлөө үзүүлдэг.
❌ Агаарын бохирдол – Дахин боловсруулж болохгүй материалуудыг шатаах нь агаарын бохирдол үүсгэн, хүний эрүүл мэндэд сөрөг нөлөө үзүүлж болзошгүй.
3. Дахин боловсруулж болохгүй хог хаягдлыг устгах арга
3.1. Тусгай хогийн цэгт хадгалах
- Дахин боловсруулж болохгүй хог хаягдлыг тусгай хогийн цэгт цуглуулж, аюулгүй устгах шаардлагатай байдаг.
3.2. Шатаах технологи
- Хэрэв боломжтой бол тусгай зууханд шатаах технологи ашиглан хог хаягдлыг устгах арга хэмжээ авах.
3.3. Аюулгүй булшлах
- Химийн болон электрон хог хаягдлыг тусгай булшлах арга буюу тусгай булшийн байгууламжид хадгалахад илүү тохиромжтой.
Дахин боловсруулж болохгүй хог хаягдлыг зөв зохицуулж, аюулгүй устгах нь байгаль орчинд үзүүлэх сөрөг нөлөөг багасгах чухал алхам юм. Тусгай арга хэмжээ, байгууламжуудаар эдгээр хог хаягдлыг зохих журмын дагуу хаяж устгах шаардлагатай.
