Шингэн хог хаягдал нь шингэн төлөвтэй хог хаягдал бөгөөд эдгээр нь аюултай эсвэл хортой байж болзошгүй. Шингэн хог хаягдлын үүсэл нь олон янз бөгөөд гол төлөв үйлдвэрлэл, аж ахуйн үйл ажиллагаа эсвэл агуулах, үйлдвэрлэлийн процесс зэрэгт оршино. Энэ төрлийн хог хаягдал нь байгаль орчинд ороход хамгийн сөрөг нөлөөтэй байдаг тул үүнийг зөв зохицуулах, устгах нь чухал байдаг.
1. Шингэн хог хаягдлын төрөл
Шингэн хог хаягдлын төрлүүд нь аюултай, биологийн идэвхтэй, химийн хортой эсвэл өөрийн энгийн хаягдлууд байж болно.
1.1. Аюултай шингэн хог хаягдал
Энэ төрлийн хог хаягдал нь аюултай химийн бодисуудыг агуулдаг бөгөөд байгаль орчинд сөргөөр нөлөөлж болзошгүй.
- Химийн хаягдал: Хлорын бодисууд, хортой шингэн, пестицид, уусгагч бодисууд.
- Тос, тосолгооны материал: Машин механизм, тоног төхөөрөмжийн тослогч шингэн.
- Тогтворжуулагч химийн бодисууд: Үйлдвэрийн үйл ажиллагаан дахь химийн хаягдал, бохирдол үүсгэгч бодисууд.
1.2. Биологийн идэвхтэй шингэн хог хаягдал
Энэ төрлийн хог хаягдал нь биологийн идэвхтэй хорт бактери, вирус, организм агуулж байдаг.
- Хувийн эрүүл мэндийн хаягдал: Эмнэлгийн туршилтын шингэн, цус, ариутгаагүй сувилагчийн хэрэгсэл.
- Үйлдвэрийн биологийн хаягдал: Хүнсний бүтээгдэхүүн боловсруулах явцад гардаг шингэн (жишээ нь сүү, тос, хүнсний нэмэлтүүдийн шингэн).
1.3. Бусад шингэн хог хаягдал
- Үйлдвэрийн шингэн хаягдал: Хөрс бохирдуулсан ус, тос, үйлдвэрийн ажиллагаа явуулахад гарах хаягдал.
- Гар утасны хаягдал: Шахмал баттерей, эсвэл цахилгаан төхөөрөмжүүдийн шингэн бүрэлдэхүүн хэсгүүд.
2. Шингэн хог хаягдлын байгаль орчинд үзүүлэх нөлөө
Шингэн хог хаягдал нь байгаль орчинд олон төрлийн сөрөг нөлөө үзүүлдэг. Тиймээс үүнийг зохицуулж, аюулгүй устгах нь маш чухал.
2.1. Хөрсний бохирдол
Шингэн хог хаягдал нь хөрсөнд шингэж, байгаль орчныг бохирдуулж, ургамал болон амьтдын амьдралыг сөргөөр нөлөөлж болзошгүй. Химийн хаягдал нь хөрсний дотор хуримтлагдаж, хөрсний бохирдол үүсгэж, хүнсний ургамалд сөрөг нөлөө үзүүлэх эрсдэлтэй.
2.2. Усны бохирдол
Шингэн хог хаягдал нь гол мөрөн, нуур, далай болон бусад усны эх үүсвэрт хуваарилагдаж, усны бохирдол үүсгэдэг. Энэ нь усны амьтдын амьдралыг устгаж, хүний амьдралд сөрөг нөлөөтэй байдаг. Химийн хаягдал болон пестицидүүд нь усны эх үүсвэрийг бохирдуулж, усны чанар буурдаг.
2.3. Агаарын бохирдол
Шингэн хог хаягдлыг тээвэрлэх, устгах явцад угаах, шатах, гаргах замаар агаар руу хорт бодисууд ялгарч, агаарын бохирдол үүсдэг. Метан хийгийн ялгаралт нь агаар дахь хүлэмжийн хийн хэмжээ нэмэгдүүлэхэд нөлөөлдөг.
3. Шингэн хог хаягдлыг зохицуулах арга
Шингэн хог хаягдлыг зохицуулахын тулд тусгай арга хэмжээг авч хэрэгжүүлэх шаардлагатай.
3.1. Шингэн хог хаягдлыг ангилах
- Аюултай шингэн хаягдал болон биологийн хаягдлыг тусад нь ангилж, аюулгүй устгах боломжийг бий болгох.
- Химийн болон биологийн хаягдлыг зөв тусгаарлах.
3.2. Шингэн хог хаягдлын дахин боловсруулах
- Шингэн хаягдлыг дахин ашиглах боломжтой бол заавал дахин боловсруулах замаар орчныг хамгаалах.
- Эрчим хүчний хаягдлын устгал: Био шингэнийг био түлш болгон хувиргах, эсвэл химийн шингэнийг зохистой аргаар боловсруулах.
3.3. Шингэн хаягдлын аюулгүй устгал
- Шингэн хаягдлыг хурдан устгах: Шингэн хог хаягдлыг зөв зохицуулалттай тээвэрлэж, тусгай устгах цэгүүд дээр аюулгүй устгах.
- Цэвэрлэх байгууламж: Хөрсний болон усны бохирдлыг бууруулах зорилгоор цэвэрлэх байгууламжийг ашиглах.
Шингэн хог хаягдлын зохицуулалт нь байгаль орчныг хамгаалахад чухал үүрэг гүйцэтгэдэг. Үүнийг зөв зохицуулж, дахин боловсруулах, аюулгүй устгах нь хүний эрүүл мэндийг хамгаалах, байгаль орчинд сөрөг нөлөө үзүүлэхээс сэргийлэхэд чухал юм. Тиймээс шингэн хог хаягдлыг зөв зохицуулан, аюулгүй устгах нь манай орчин тойронд нийгмийн болон экологийн амжилттай хөгжлийг хангах нэг чухал алхам юм.
