Хүнсний хог хаягдлыг ашиглан бордоо хийх нь байгаль орчинд ээлтэй, хог хаягдлыг дахин ашиглах үр дүнтэй арга юм. Энэ процесс нь компост хийх гэж нэрлэгддэг бөгөөд хүнсний хаягдал болон бусад органик материалуудыг ашиглан бордоо бүтээхэд ашиглагддаг. Компост нь ургамалд хэрэгтэй шим тэжээл, амин дэмийг хөрсөнд өгч, хөрсийг сайжруулдаг.
Энд хүнсний хог хаягдал ашиглан бордоо хийх аргачлалыг дэлгэрэнгүй зааж өгнө.
1. Компост хийхэд шаардлагатай материалууд
-
Ногоон материал: (өндөр азот агуулсан)
- Жимс, ногооны үлдэгдэл (амтлагчгүй)
- Хоолны хаягдал (картон, ногооны навч, зэрлэг ургамал)
- Кофены үлдэгдэл, чийгтэй төмс
- Ургамлын цэцэгс
-
Хатуу материал: (уг материал нь нүүрстөрөгч ихтэй)
- Навчис, өвс
- Шохойн чулуу
- Модны үртэс, салаа
- Хавирга, хагархай хадгалсан зүйлс
- Чийгшил: Хог хаягдлын чийгшлийг зохицуулахад нэн чухал. Хэрэглээний материал нь чийгтэй байх ёстой.
-
Агааржуулалт: Хог хаягдлыг эргүүлж агааржуулах, хөрс агааржуулах шаардлагатай.
2. Компост хийх алхамууд2.1. Төвлөрсөн сав бэлтгэх
Компост хийхэд зориулсан том сав эсвэл байрлуулах талбайг сонгоно. Энэ нь та бүхэнд боломжийн хэмжээтэй байх ёстой. Компостын сав нь төмөр, мод эсвэл пластикаар хийгдсэн байж болно. Хамгийн чухал зүйл нь агааржуулалт бөгөөд хог хаягдал илүү хурдан задрах боломжийг бүрдүүлж өгдөг.
2.2. Материалын давхаргыг хийж эхлэх
Компост хийх саванд материалаа давхарга болгон хийнэ:
- Давхарга 1: Хатуу материал (навчис, мөчир, хагархай мод гэх мэт). Энэ нь агааржуулалт үүсгэх бөгөөд хөрс чийгшүүлэх боломж олгоно.
- Давхарга 2: Ногоон материал (жимс, ногоо, кофены үлдэгдэл гэх мэт). Азот агуулсан эдгээр материал нь микроорганизмын үйл ажиллагааг дэмжинэ.
- Давхарга 3: Үйл явцыг түргэсгэхийн тулд дахин энэ давхаргыг нэмнэ. Эдгээр давхарга нь аажмаар задрах болно.
2.3. Чийгшлийг хянах
Компост нь хэт чийгтэй байх ёсгүй. Хэт чийгшилтэй бол гниль үүсэх болно. Тиймээс хөрсийг ерөнхийдөө бага зэрэг чийгтэй байлгах хэрэгтэй. Хэрэв хэрэгтэй бол ус нэмэх, эсвэл хатуу материал (жишээ нь, навч, үртэс) оруулах хэрэгтэй.
2.4. Агааржуулалт, эргүүлэлт
Хог хаягдлын үе шат бүрт агааржуулалт хийх шаардлагатай. Үүний тулд компостыг 3-4 долоо хоног тутам эргүүлж байх хэрэгтэй. Энэ нь компост материалыг илүү хурдан задалж, амьд биетүүдийн ажиллагааг дэмжих болно. Эргүүлж байхаар хог хаягдлын бүтэц болон чийгшил хадгалагдаж, дотоод процесс сайн явагдана.
2.5. Хүлээлт
Компост нь 2-3 сарын хугацаанд бэлэн болно. Хэрэв компост нь бор бүхий үнэртэй болсон бол бордоо бэлэн болсон гэсэн үг юм. Тиймээс илүү үр дүнтэй компост хийхийн тулд хэсэг хугацаанд хүлээгээрэй.
3. Компост хийхэд анхаарах зүйлс3.1. Тохиромжтой хог хаягдлыг сонгох
Хүнсний хаягдалд агуулагддаг амтлагч (аниз, давс, сахар гэх мэт) нь компост хийхэд тохиромжгүй байдаг. Тиймээс амтлагчгүй хүнсний хаягдлыг сонгож, зөөлөн органик хог хаягдлыг ашиглах хэрэгтэй.
3.2. Материалын харьцаа
Компост хийхэд 2:1 эсвэл 3:1 харьцаагаар ногоон (азот агуулсан) болон хатуу (нүүрстөрөгч агуулсан) материал оруулах хэрэгтэй. Хэт их ногоон материал нь орчны температурыг нэмэгдүүлж, хэт хатуу материал нь задарч үр дүнтэй болох боломжгүй болгодог.
3.3. Үнэр
Компост хийх явцад үнэр гарах нь хэвийн процесс. Гэвч эвгүй үнэр (жишээ нь, ялзарч муудсан үнэр) гарвал чийгшил болон агааржуулалттай холбоотой асуудал байж болно. Хэт чийгтэй байх нь хог хаягдлын задралд нөлөөлж мууддаг.
3.4. Хэт халаахгүй байх
Компост хийхдээ температурыг хэт өндөрсгөхөөс зайлсхийх хэрэгтэй. Хэрэв хэт халсан бол бордоо нь амьд биетүүдийн үйл ажиллагааг зогсоож, хөрс бохирдох эрсдэлтэй болно.
4. Компост бэлэн болох үед ашиглах
Компост нь бэлэн болсны дараа хөрс сайжруулах зориулалтаар ашиглаж болно. Та энэ бордоог цэцэрлэгийн ургамал, мод, төмс, хүнсний ногоо болон цэцэгсийн тариалангийн хөрсөнд ашиглаж болно. Компост нь хөрсийг усалгаатай байлгах, ургамлын амьдралд шаардлагатай шим тэжээл өгч, ургамлын хөгжилд дэмжлэг үзүүлнэ.
Дүгнэлт
Хүнсний хог хаягдлыг бордоо хийхэд ашиглах нь байгаль орчныг хамгаалахад чухал ач холбогдолтой. Компост хийх нь хог хаягдлыг дахин ашиглах боломж олгох төдийгүй, хөрсний чанарыг сайжруулж, ургамлын өсөлтөд дэмжлэг үзүүлдэг. Хэрэв та зөв материал сонгон, агааржуулалт болон чийгшлийг хянаж чадвал, маш үр дүнтэй, байгальд ээлтэй бордоо бүтээх боломжтой.
