Металл нь цахилгаан, дулааныг дамжуулах чадвартай, бат бөх, уян хатан материал бөгөөд үйлдвэрлэл, барилга, инженерчлэл зэрэг олон салбарт ашиглагддаг. Металлыг түүний найрлага, шинж чанар, хэрэглээнээс нь хамаарч хар болон өнгөт, мөн цэвэр болон хайлш металл гэж ангилдаг.
1. Металлын үндсэн ангилал
1.1 Хар металл (Ferrous Metals)
🖤 Гол найрлага нь төмөр (Fe) бөгөөд бат бөх, хатуу байдаг.
🔹 Жишээ: Төмөр (Fe), Ган (Steel), Цутгамал төмөр (Cast Iron)
1.2 Өнгөт металл (Non-Ferrous Metals)
🌈 Төмөр агуулаагүй, хөнгөн, зэврэлтэнд тэсвэртэй байдаг.
🔹 Жишээ: Хөнгөн цагаан (Al), Зэс (Cu), Гуулин (Brass), Цайр (Zn), Титан (Ti)
2. Металлыг хайлшаар нь ангилах
2.1 Цэвэр металл (Pure Metals)
- Нэг төрлийн элементээс тогтдог.
- Жишээ: Төмөр (Fe), Зэс (Cu), Хөнгөн цагаан (Al), Алт (Au), Мөнгө (Ag)
2.2 Хайлш металл (Alloy Metals)
- Хоёр ба түүнээс дээш металлыг хайлуулж шинж чанарыг нь сайжруулсан металл.
- Жишээ:
- Ган (Steel) – Төмөр + Нүүрстөрөгч
- Гуулин (Brass) – Зэс + Цайр
- Хүрэл (Bronze) – Зэс + Цагаан тугалга
3. Металлын байгаль орчинд үзүүлэх нөлөө
🌍 Сэргээгдэхгүй баялаг – Металлыг олборлох, боловсруулах нь их хэмжээний байгалийн баялаг шаарддаг.
⚠ Уул уурхайн сөрөг нөлөө – Хүнд металл ялгарч, хөрс, ус бохирдуулдаг.
♻ Дахин боловсруулах боломжтой – Хөнгөн цагаан, зэс, төмөр зэрэг металлууд 100% дахин боловсруулагддаг.
4. Металлын хэрэглээг багасгах, дахин боловсруулах аргууд
✅ Дахин боловсруулах металл ашиглах (Жишээ: хаягдал төмрийг дахин хайлуулах)
✅ Сэргээгдэх эрчим хүчний эх үүсвэр ашиглах (Металл олборлолтоос үүдэх бохирдлыг бууруулах)
✅ Металл хог хаягдлыг ангилан ялгах
♻ Металлыг дахин боловсруулж, байгаль орчноо хамгаалцгаая! 🌱
