Хувцасны хог хаягдал нь дэлхий даяар байгаль орчинд ноцтой нөлөө үзүүлж буй асуудал болж байна. Хүмүүс хэрэглээний хурдацтай өсөлттэй, хувцас солих сонирхол нь хэрэглээний хог хаягдлыг ихэсгэж байна. Хувцасны хог хаягдлыг төрлөөр нь ангилж үзэх юм бол дараах асуудлууд гардаг:
1. Хувцасны хог хаягдлын хэмжээ:
Хувцасны хог хаягдлын хэмжээ жил бүр нэмэгдсээр байна. 2018 оны судалгаагаар дэлхий даяар жил бүр 92 сая тонн хувцас хаягддаг гэж үзсэн бөгөөд энэ тоо цаашид өсөх хандлагатай байна.
2. Байгаль орчинд үзүүлэх сөрөг нөлөө:
- Хувцасны материал: Олон хувцас нь нийлэг материал (полиэстр, нейлон гэх мэт) ашиглаж үйлдвэрлэгдсэн байдаг бөгөөд эдгээр нь биологийн задаргаанд орохгүй, хог хаягдал үүсгэдэг. Энэ нь хог хаягдлын гүнзгийрэхэд хувь нэмэр оруулдаг.
- Хими ашиглах: Зарим хувцасны үйлдвэрлэл нь химийн бодис, өнгө оруулах бодис, ус нэвтэрдэггүй бүрхүүл гэх мэт химийн бодисуудыг ашигладаг бөгөөд эдгээр нь орчныг бохирдуулж, хүн болон амьтдад сөрөг нөлөө үзүүлдэг.
3. Эрчим хүч, усны хэрэглээ:
Хувцас үйлдвэрлэх явцад маш их хэмжээний ус, эрчим хүч ашиглагддаг. Ялангуяа хөдөө аж ахуйн түүхий эд, жишээлбэл, ноос, хөвөн үйлдвэрлэхэд өндөр хэмжээний ус шаарддаг. Хувцас үйлдвэрлэх, түгээлт хийх зэрэг нь байгаль орчинд ачаалал үүсгэдэг.
4. Дахин боловсруулалт:
Хувцасны хог хаягдал дахин боловсруулах боломжтой ч, энэ нь үргэлж амжилттай байдаггүй. Хувцас нь холимог материалуудаас бүтдэг учир, дахин боловсруулах нь илүү төвөгтэй, цаг хугацаа их шаарддаг. Тиймээс хувцасны дахин боловсруулалтын хувь харьцангуй бага байдаг.
5. Асуудлыг шийдвэрлэх арга:
- Эко-дизайн: Байгаль орчинд хор нөлөө багатай, дахин боловсруулж болохуйц, органик материалуудаар үйлдвэрлэсэн хувцаснуудыг зохион бүтээх.
- Дахин ашиглах, солилцох: Хувцас солилцооны арга хэмжээ, эдгээрийг хандивлах замаар хэрэглэгчид хувцасны хаягдал үлдээхээс зайлсхийж чадна.
- Эко-тамга (Eco-Label): Байгаль орчинд ээлтэй, тогтвортой байдлыг дэмждэг брендүүдийн хувцас худалдаалж буй бүтээгдэхүүний тусламжтайгаар хэрэглэгчид илүү ухаалаг хэрэглээ рүү чиглэж болно.
- Тогтвортой загвар: Брэндүүд болон дизайнерууд тогтвортой хэрэглээний хэв маягт шилжих хэрэгтэй, үүнд эргэлттэй болон дахин боловсруулж болох материал ашиглах зэрэг орно.
6. Хувцасны хэрэглээний соёл:
Хувцасны хэрэглээний соёлыг өөрчлөх нь чухал. Хүмүүс хувцас солихоос илүү удаан хугацаагаар хувцас өмсөх, чанартай, олон талт хэрэглээтэй хувцас худалдан авах, тохирох хэмжээнд засвар хийх гэх мэтээр хог хаягдлыг бууруулах боломжтой.
Хувцасны хог хаягдлыг бууруулах нь зөвхөн тухайн хог хаягдалтай тэмцэх бус, дэлхий даяар байгаль орчныг хамгаалах асуудал болж байгаа тул энэ талын ойлголт, боловсролыг нэмэгдүүлэх хэрэгтэй.
