Дэлхийн хэмжээнд жил бүр их хэмжээний хог хаягдал бий болж, түүний буруу менежментээс үүдэн хүний эрүүл мэндэд сөрөг нөлөө үзүүлж байна. Бохирдсон агаар, ус, хөрс нь олон төрлийн өвчин, архаг эмгэг, халдварт өвчний эх үүсвэр болдог. Энэ нийтлэлд хог хаягдал, бохирдлоос үүсэх өвчлөлүүд болон тэдгээрээс хэрхэн сэргийлэх талаар авч үзнэ.
1. Хог хаягдлаас үүдэлтэй бохирдол1.1 Агаарын бохирдол
Хог хаягдлыг ил задгай шатаах, задралын явцад ялгарсан хорт бодисууд агаарт тархаж, хүний эрүүл мэндэд сөргөөр нөлөөлдөг.
- Хорт бодисууд: Диатоксин, фуран, нүүрстөрөгчийн дутуу исэл, метан зэрэг хийнүүд ялгардаг.
- Нөлөө: Уушгины өвчлөл, багтраа, зүрх судасны өвчин, хорт хавдар.
1.2 Усны бохирдол
Хог хаягдал ялангуяа химийн болон хуванцар хаягдал усны эх үүсвэрт орсноор ундны ус бохирддог.
- Бохирдуулагч бодисууд: Хүнд металл (тэргүүнд хар тугалга, мөнгөн ус), пестицид, хуванцар бичил хэсгүүд.
- Нөлөө: Ходоод гэдэсний халдвар, элэгний өвчин, мэдрэлийн гэмтэл.
1.3 Хөрсний бохирдол
Аюултай хог хаягдал, электрон хог хаягдал, химийн бодис агуулсан бүтээгдэхүүн хөрсөнд шингэж, хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүнээр дамжин хүний биед ордог.
- Бохирдуулагч бодисууд: Хар тугалга, кадми, хүнд металлууд.
- Нөлөө: Хорт хавдар, дархлаа сулрах, нөхөн үржихүйн асуудал.
2. Бохирдлоос үүсэх өвчлөлүүд2.1 Амьсгалын замын өвчин
- Багтраа (астма), гуурсан хоолойн үрэвсэл (бронхит) – Агаарын бохирдлоос үүдэлтэйгээр амьсгалын замын эрхтнүүд гэмтдэг.
- Уушгины хавдар – Удаан хугацаанд бохир агаартай орчинд амьдарвал хавдрын эрсдэл нэмэгддэг.
2.2 Халдварт өвчин
- Суулгалт, хордлого – Бохирдсон ус, хүнсний бүтээгдэхүүнээс үүдэн гэдэсний халдварт өвчин үүснэ.
- Элэгний үрэвсэл (гепатит), холера, хижиг – Ариун цэврийн муу нөхцөл, бохирдсон уснаас халдварлах магадлалтай.
2.3 Хорт хавдар
- Элэг, бөөр, ходоодны хавдар – Химийн бохирдуулагчид (пестицид, хүнд металл) нь эд эрхтнийг гэмтээдэг.
- Цусны хорт хавдар (лейкемия) – Электрон хаягдлаас ялгарах хорт бодис хүний цусны бүтэц, дархлааны системд нөлөөлж хавдрын эрсдэлийг нэмэгдүүлнэ.
2.4 Мэдрэлийн эмгэгүүд
- Ой тогтоолт муудах, мэдрэлийн гэмтэл – Хар тугалга, мөнгөн ус зэрэг хүнд металлууд нь хүүхдийн тархины хөгжилд сөргөөр нөлөөлдөг.
- Паркинсоны өвчин, Альцгеймер – Хорт бодисууд мэдрэлийн эсийг гэмтээж, архаг эмгэг үүсгэх эрсдэлтэй.
2.5 Арьсны өвчин
- Арьсны үрэвсэл, харшил – Бохир ус, химийн бодистой харьцахад арьсны эмгэг үүсэх магадлалтай.
- Арьсны хорт хавдар – Нарийн ширхэгт тоосонцор, хорт бодисууд арьсыг гэмтээж, хавдрын шалтгаан болно.
3. Хэрхэн урьдчилан сэргийлэх вэ?3.1 Хувийн хамгаалалт
- Цэвэр ус хэрэглэх – Бохирдсон ундны усны хэрэглээг хязгаарлах.
- Амны хаалт зүүх – Агаарын бохирдлоос хамгаалах.
- Гараа тогтмол угаах – Нян, халдварт өвчнөөс сэргийлэх.
3.2 Хог хаягдлын зөв менежмент
- Ангилан ялгах – Хогийг зөв ялгаж, дахин боловсруулах.
- Нэг удаагийн хуванцрын хэрэглээг багасгах – Хуванцар бохирдлыг бууруулах.
- Эко бүтээгдэхүүн хэрэглэх – Байгальд ээлтэй бүтээгдэхүүн сонгох.
3.3 Байгаль орчноо хамгаалах
- Ногоон байгууламж нэмэгдүүлэх – Агаарын бохирдлыг бууруулахад тусална.
- Хог хаягдлыг багасгах – Хүнсний хаягдлыг багасгах, дахин боловсруулах дадалтай болох.
- Эко технологи нэвтрүүлэх – Хаягдлыг дахин боловсруулах, хорт бодис ялгаруулалтыг бууруулах шинэ технологи ашиглах.
Хог хаягдал, бохирдол нь хүний эрүүл мэндэд ноцтой аюул учруулж, олон төрлийн өвчлөл үүсгэдэг. Бид өөрсдийн эрүүл мэндийг хамгаалахын тулд хог хаягдлын зохистой менежментэд анхаарах, хувийн хамгаалалт хэрэгжүүлэх, байгаль орчноо хайрлах хэрэгтэй. Эрүүл, аюулгүй орчинд амьдрахын тулд хариуцлагатай хэрэглээ, тогтвортой хөгжлийг дэмжих нь бидний үүрэг юм.
