Хог хаягдлыг эрчим хүч болгон хувиргах технологи нь байгальд хортой нөлөөг багасгах, сэргээгдэх эрчим хүч үйлдвэрлэх боломжийг бүрдүүлдэг. Дэлхий даяар хог хаягдлын хэмжээ нэмэгдэж байгаатай холбоотойгоор хогийг эрчим хүч болгон ашиглах шийдлүүд улам бүр хөгжиж байна.
1. Хог шатаах технологи (Incineration)
✅ Яаж ажилладаг вэ?
- Хатуу хог хаягдлыг өндөр температурт шатааж, үүссэн дулаанаар уур үйлдвэрлэнэ.
- Энэ уураар цахилгаан гаргах турбин генератор ажиллуулна.
- Үлдсэн үнсийг барилгын материал эсвэл бусад зориулалтаар ашиглаж болно.
✅ Давуу тал
✔ Хог хаягдлыг их хэмжээгээр багасгадаг (80-90% хүртэл).
✔ Эрчим хүчний тогтвортой эх үүсвэр болдог.
✔ Биологийн задралгүй, дахин боловсруулах боломжгүй хогийг ашиглах боломжтой.
❌ Сул тал
❌ Хортой хий ялгаруулж болзошгүй (диоксин, фуран гэх мэт).
❌ Өндөр өртөгтэй, байгальд ээлтэй шүүлтүүр шаарддаг.
🔹 Жишээ: Япон, Швед зэрэг улсууд хог шатаах технологийг өргөн ашигладаг.
2. Пиролиз (Pyrolysis) ба хийнжүүлэлт (Gasification)
✅ Яаж ажилладаг вэ?
- Пиролиз: Хог хаягдлыг хүчилтөрөгчгүй орчинд халааж, хий, тос, нүүрстөрөгчийн нунтаг болгон хувиргадаг.
- Хийнжүүлэлт: Хогийг бага хэмжээний хүчилтөрөгчтэй орчинд өндөр температурт халааж, синтетик хий (syngas) гаргаж авдаг.
✅ Давуу тал
✔ Газ, шингэн түлш, дулаан үйлдвэрлэх боломжтой.
✔ Хаягдлыг дахин ашиглах боломж нэмэгдэнэ.
✔ Агаарын бохирдол бага.
❌ Сул тал
❌ Өндөр өртөгтэй технологи.
❌ Тохиромжтой хог хаягдал шаарддаг (биохаягдал, хуванцар гэх мэт).
🔹 Жишээ: АНУ, Герман, Солонгост энэ технологийг хэрэглэж байна.
3. Биологийн хаягдлаас био хий гаргах (Anaerobic Digestion)
✅ Яаж ажилладаг вэ?
- Органик хог хаягдлыг хүчилтөрөгчгүй орчинд задлаж, метан хий (био хий) үйлдвэрлэнэ.
- Гарсан хийг цахилгаан, дулаан гаргахад ашиглаж болно.
- Үлдэгдэл органик материалыг бордоо болгон ашиглах боломжтой.
✅ Давуу тал
✔ Биологийн хаягдлыг үр дүнтэй ашигладаг.
✔ Метан хий нь байгалийн хийг орлох боломжтой.
✔ Үлдэгдэл бордоог газар тариаланд ашиглаж болно.
❌ Сул тал
❌ Зөвхөн био задралд ордог хог хаягдалд тохиромжтой.
❌ Аж ахуйн нэгж, хотын төвшинд хэрэгжүүлэхэд цаг хугацаа шаарддаг.
🔹 Жишээ: Европын олон орон хүнсний хаягдлыг био хий гаргах үйлдвэрүүдэд нийлүүлдэг.
4. Дахин боловсруулж түлш гаргах (Refuse-Derived Fuel - RDF)
✅ Яаж ажилладаг вэ?
- Хатуу хог хаягдлыг буталж, ялгаж, өндөр дулаан ялгаруулах түлш болгон боловсруулна.
- Үйлдвэр, цахилгаан станцуудад нүүрсний оронд түлш болгон ашиглаж болно.
✅ Давуу тал
✔ Дахин боловсруулах боломжгүй хогийг түлш болгон ашиглах.
✔ Нүүрсний хэрэглээг бууруулж, CO₂ ялгарлыг багасгах.
✔ Байгальд ээлтэй шийдэл.
❌ Сул тал
❌ Хогийг ангилан ялгах шаардлагатай.
❌ Устгал хийх явцад агаарт бохирдол үүсгэж болзошгүй.
🔹 Жишээ: Энэтхэг, Хятад, Европын олон орон RDF түлшийг цементийн үйлдвэр, цахилгаан станцуудад ашиглаж байна.
5. Хаягдал хуванцараас түлш гаргах технологи
✅ Яаж ажилладаг вэ?
- Хуванцар хогийг химийн аргаар задлаж, дизель түлш, газрын тосны бүтээгдэхүүн гаргаж авдаг.
- Дулаан, даралт, катализатор ашиглан хуванцар хаягдлыг тос болгон хувиргадаг.
✅ Давуу тал
✔ Хуванцар хогийн бохирдлыг бууруулна.
✔ Шатахууны шинэ эх үүсвэр болно.
✔ Газрын тосны хэрэглээг багасгах боломжтой.
❌ Сул тал
❌ Нарийн боловсруулалт шаарддаг.
❌ Зарим төрлийн хуванцар тохиромжгүй.
🔹 Жишээ: Япон, Канад, АНУ-ын компаниуд хуванцар хаягдлыг түлш болгон хувиргах технологийг ашигладаг.
Хог хаягдлыг эрчим хүч болгон хувиргах нь хог хаягдлын менежментийг сайжруулах, сэргээгдэх эрчим хүчний эх үүсвэр бий болгох, хүрээлэн буй орчны бохирдлыг багасгах чухал шийдэл юм.
Аль технологи хамгийн үр дүнтэй вэ?
- Органик хаягдал ихтэй бол → Био хий үйлдвэрлэх (Anaerobic Digestion)
- Хотын хатуу хог ихтэй бол → Шатаах (Incineration) болон RDF түлш
- Пластик хаягдал ихтэй бол → Пиролиз ба хуванцар түлш
- Хүрээлэн буй орчны нөлөөг багасгах бол → Пиролиз, хийнжүүлэлт
🌍♻ Хог хаягдлыг зөв зохицуулж, эрчим хүч болгон ашигласнаар тогтвортой хөгжлийн зорилтод хувь нэмэр оруулцгаая! 💡🚀
