Дэлхий даяар хог хаягдлыг барилга, бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлд ашиглах нь эрчимтэй хөгжиж, байгаль орчинд ээлтэй, тогтвортой шийдлүүд бий болсоор байна. Дахин боловсруулсан материалуудыг ашиглах нь хогийн цэгийн ачааллыг багасгаж, шинэ түүхий эдийн хэрэглээг бууруулах давуу талтай.
1. Хог хаягдлаас баригдсан барилга байгууламж
🏠 1.1. Хуванцар тоосго, бетон
✅ Юунаас бүтдэг вэ?
- Хаягдал хуванцарыг халааж, шахаж, тоосго, хавтан, блок болгон ашигладаг.
- Зарим хувилбар нь хуванцарыг цементтэй хольж, бетон хэлбэрээр үйлдвэрлэдэг.
✅ Давуу тал
✔ Энгийн тоосгоноос хөнгөн, илүү бат бөх
✔ Ус, чийгэнд тэсвэртэй
✔ Бүтээгдэхүүнийг 100% дахин боловсруулах боломжтой
🔹 Жишээ:
- ByFusion (АНУ) – Дахин боловсруулсан хуванцараар "ByBlock" нэртэй тоосго үйлдвэрлэдэг.
- EcoBricks (Филиппин, Индонез) – Хуванцарыг PET саванд чихэж, тоосгоны оронд ашиглаж байна.
🧱 1.2. Шаазан, шилэн барилгын материал
✅ Юунаас бүтдэг вэ?
- Хаягдал шил, шаазан, керамикийг буталж, тоосго, плита, бетон хавтан болгон ашигладаг.
✅ Давуу тал
✔ Галд тэсвэртэй, удаан эдэлгээтэй
✔ Бүтээгдэхүүний өнгө, загварыг төрөл бүрээр гаргах боломжтой
🔹 Жишээ:
- Neptune Industries (АНУ) – Шилэн хаягдлаар эко тоосго үйлдвэрлэдэг.
- Terrazzo Flooring (Герман) – Шил, шаазангаар барилгын шалны хавтан хийж байна.
🌱 1.3. Дахин боловсруулсан мод, хаягдал тавилгаар баригдсан байшин
✅ Юунаас бүтдэг вэ?
- Хуучин мод, тавилга, модон хаягдлыг дахин ашиглаж, байшин барихад хэрэглэнэ.
✅ Давуу тал
✔ Байгалийн мод огтлохыг багасгана
✔ Өвөрмөц дизайн, загварлаг байшин барих боломжтой
🔹 Жишээ:
- Mileece's Eco House (Франц) – Хуучин мод, дахин боловсруулсан материал ашиглан байшин барьсан.
- Earthship Biotecture (АНУ, Канад) – Автомашины дугуй, шилэн сав, хаягдал мод ашиглаж, бие даасан байшин бүтээдэг.
2. Хог хаягдлаар хийсэн бүтээгдэхүүнүүд
👟 2.1. Дахин боловсруулсан хувцас, гутал
✅ Юунаас бүтдэг вэ?
- Далайн хуванцар хаягдал, хуучин хувцас, даавууг ашиглан шинэ загварын хувцас, гутал хийдэг.
✅ Давуу тал
✔ Хуванцар бохирдлыг бууруулна
✔ Илүү тогтвортой, байгальд ээлтэй материал
🔹 Жишээ:
- Adidas x Parley – Далайн хуванцараар пүүз хийдэг.
- Patagonia – Хуучин ноосон цамц, хувцасаар шинэ загвар гаргадаг.
🎧 2.2. Дахин боловсруулсан электроник хэрэгсэл
✅ Юунаас бүтдэг вэ?
- Хуучин электрон хэрэгсэл, гар утасны хаягдлаас үнэт металл ялган авч, шинэ бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэнэ.
✅ Давуу тал
✔ Электрон хаягдлыг багасгана
✔ Урт хугацаанд тогтвортой хэрэглээ бий болгоно
🔹 Жишээ:
- Fairphone (Нидерланд) – Дахин боловсруулсан материалтай утас үйлдвэрлэдэг.
- Apple (Daisy Robot) – iPhone-ийн хуучин эд ангиудаар шинэ бүтээгдэхүүн гаргадаг.
🪑 2.3. Дахин боловсруулсан тавилга, гэр ахуйн хэрэгсэл
✅ Юунаас бүтдэг вэ?
- Хаягдал мод, төмөр, хуванцрыг ашиглан шинэ тавилга, хэрэгсэл үйлдвэрлэдэг.
✅ Давуу тал
✔ Хуучин тавилгын хаягдлыг багасгана
✔ Загварлаг, өвөрмөц дизайнтай бүтээгдэхүүн гаргах боломжтой
🔹 Жишээ:
- Pentatonic (Их Британи) – Хаягдал хуванцараар тавилга үйлдвэрлэдэг.
- Miniwiz (Тайвань) – Шил, хуванцараар ширээ, сандал хийдэг.
3. Дэлхийн улс орнуудын туршлага
🇳🇱 Нидерланд – "Цэвэр хотхон" төслүүд
- Хог хаягдлаар баригдсан Circular Pavilion, Waste House зэрэг барилгууд барьсан.
- Барилгын материалын 80%-ийг дахин боловсруулсан хог хаягдал ашиглан бүтээжээ.
🇩🇪 Герман – Хоггүй барилгын төслүүд
- "Cradle to Cradle" буюу материалыг дахин ашиглах загварыг хөгжүүлсэн.
- Берлиний Эко-Хотхон – Дахин боловсруулсан материалаар бүрэн хийгдсэн барилгуудтай.
🇺🇸 АНУ – Дахин боловсруулсан барилга, бүтээгдэхүүн
- "Earthship Biotecture" – Дугуй, хуванцар, шилэн сав ашиглан байшин барих хөтөлбөр.
- Nike, Adidas – Хуванцар хаягдал ашиглан гутал, хувцас хийдэг.
♻ Хог хаягдлыг барилга, бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлд ашиглах нь зөвхөн байгальд ээлтэй төдийгүй, шинэ боломжуудыг бий болгож байна.
✅ Барилга: Дахин боловсруулсан хуванцар, шил, мод, хаягдал тоосго ашиглах
✅ Бүтээгдэхүүн: Дахин боловсруулсан хувцас, тавилга, электроник хэрэгсэл үйлдвэрлэх
✅ Дэлхийн туршлага: Германы "Cradle to Cradle", Нидерландын "Цэвэр хотхон" төслүүдээс суралцах
🌍 Монгол Улсад хог хаягдлыг бүтээн байгуулалт, үйлдвэрлэлд ашиглах боломж их. Төр, хувийн хэвшил, иргэдийн хамтын ажиллагаа чухал! 🚀
