Дэлхий даяар жил бүр 300 сая гаруй тонн хуванцар хаягдал үүсэж, үүний 40% нь сав баглаа боодлоос бий болдог. Тиймээс байгальд ээлтэй (эко) сав баглаа боодол хэрэглэж, хуванцар хэрэглээг багасгах нь хүрээлэн буй орчныг хамгаалахад чухал үүрэг гүйцэтгэнэ.
1. Эко сав баглаа боодол гэж юу вэ?
Эко сав баглаа боодол гэдэг нь байгальд хоргүй, дахин боловсруулж болох, задрах чадвартай материал ашиглан бүтээгдэхүүн савлахыг хэлнэ. Энэ төрлийн сав баглаа боодол нь уламжлалт хуванцар сав баглаа боодолтой харьцуулахад нүүрстөрөгчийн ул мөр багатай, хог хаягдал үүсгэхгүй, сэргээгдэх нөөцөөр хийгдсэн байдаг.
Эко сав баглаа боодлын төрөл
✅ Цаасан савлагаа – Дахин боловсруулж болох, байгальд задардаг.
✅ Биологийн задралтай хуванцар (PLA, PHA) – Эрдэнэ шиш, нишингэ зэрэг ургамлын гаралтай материалаар хийгддэг.
✅ Хулс, модон савлагаа – Хурдан нөхөн сэргээгддэг, дахин ашиглах боломжтой.
✅ Шилэн савлагаа – Хэдэн зуун удаа дахин ашиглаж, боловсруулах боломжтой.
✅ Даавуун уут, тор – Нэг удаагийн гялгар уутны оронд олон дахин хэрэглэх боломжтой.
2. Хуванцар хэрэглээг багасгах 10 арга
👛 Худалдан авалтын зөв дадал
1️⃣ Өөрийн ууттай явах – Даавуун болон олон дахин ашиглах боломжтой уутаа авч явах.
2️⃣ Савлагаагүй бүтээгдэхүүн сонгох – Жимс, хүнсний бүтээгдэхүүнийг гялгар уутгүйгээр авах.
3️⃣ Бөөнөөр худалдаж авах – Жижиг савлагаатай бүтээгдэхүүнээс татгалзаж, том савлагаатай эсвэл өөрийн савтайгаа бөөнөөр худалдан авах.
🥤 Нэг удаагийн хуванцараас татгалзах
4️⃣ Өөрийн усны сав, кофены аяга ашиглах – Нэг удаагийн хуванцар сав, аяга хэрэглэхгүй байх.
5️⃣ Металл эсвэл модон савх, халбага, сэрээ хэрэглэх – Гадуур хоол идэхдээ хувийн хэрэгслээ авч явах.
6️⃣ Хуванцар сүрэл хэрэглэхгүй байх – Шаардлагатай бол төмөр, шилэн эсвэл хулсан сүрэл хэрэглэх.
🏡 Гэр ахуйн хуванцар хэрэглээг бууруулах
7️⃣ Саван, шампунь хатуу хэлбэрээр хэрэглэх – Шингэн савангийн оронд хатуу саван сонгох.
8️⃣ Хуванцар савтай хүнсний бүтээгдэхүүнээс зайлсхийх – Шилэн, металл эсвэл дахин боловсруулах боломжтой савлагаатай бүтээгдэхүүн сонгох.
9️⃣ Хоолны үлдэгдэл хадгалахад хуванцар савны оронд шилэн сав ашиглах – Хуванцар савыг бага хэрэглэх.
🔟 Гялгар уутны оронд хулууны навч, эрдэнэ шишийн хальс ашиглах – Байгалийн гаралтай савлагааг сонгох.
3. Дэлхийн улс орнуудын хуванцар хэрэглээг багасгах бодлого
🌍 Европын холбоо – 2021 оноос нэг удаагийн хуванцар бүтээгдэхүүнийг хориглосон.
🇨🇳 Хятад – 2025 он гэхэд бүхэлд нь хуванцар савлагааг багасгах бодлого хэрэгжүүлж байна.
🇫🇷 Франц – 2022 оноос нэг удаагийн хуванцар савлагаатай хүнсний бүтээгдэхүүнийг хориглосон.
🇨🇦 Канад – 2030 он гэхэд хуванцар хог хаягдлыг тэглэх зорилготой.
🇮🇳 Энэтхэг – 2022 оноос нэг удаагийн хуванцарыг бүрэн хориглосон.
4. Байгууллага, аж ахуйн нэгжүүдэд эко савлагаа нэвтрүүлэх арга
♻️ Эко савлагааны давуу тал
✅ Байгаль орчинд ээлтэй.
✅ Брэндийн нэр хүндийг өсгөх.
✅ Хэрэглэгчийн итгэлийг нэмэгдүүлэх.
🏢 Компаниудад хэрэгжүүлэх боломжтой алхмууд
- Хуванцар багасгах төлөвлөгөө гаргах – Нэг удаагийн хуванцар хэрэглэхийг зогсоох.
- Дахин боловсруулах хаягдал менежмент нэвтрүүлэх – Хаягдлыг ангилах системтэй болох.
- Эко савлагаатай бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх – Цаас, хулс, шилэн савлагаа ашиглах.
- Хэрэглэгчдийг урамшуулах – Өөрийн савтай ирсэн хүнд хөнгөлөлт үзүүлэх.
5. Монголд хуванцар хэрэглээг бууруулах боломжууд
Монгол Улсад жилд 1.3 сая тонн хог хаягдал үүсдэгээс 17% нь хуванцар байдаг. Тиймээс дараах арга хэмжээг авч хэрэгжүүлэх нь зүйтэй:
- Хог ангилах тогтолцоог боловсронгуй болгох
- Эко сав баглаа боодлын үйлдвэрлэлийг дэмжих
- Нэг удаагийн хуванцар уутыг бүрэн хориглох
- Дахин боловсруулалтын дэд бүтцийг сайжруулах
- Иргэдэд эко хэрэглээний талаар боловсрол олгох
Дүгнэлт
Хуванцар хэрэглээг багасгаж, эко савлагааг сонгох нь байгаль орчныг хамгаалах, эрүүл амьдрах, тогтвортой хэрэглээг дэмжих шилдэг арга зам юм. Энэ нь зөвхөн хувь хүмүүсийн төдийгүй, компаниуд, төрийн байгууллагууд, дэлхийн улс орнуудын хамтын ажиллагаагаар хэрэгжих томоохон өөрчлөлт юм.
"Өнөөдөр хуванцарыг багасгавал, маргаашийн байгаль илүү цэвэрхэн байна!" 🌱♻️
